تعریف نوآوری و خلاقیت

خلاقیت را معمولا به هوش نسبت می دهند در واقع در زمانی که ایده جدیدی را آگاهانه ارائه داده ایم خلاقیت بروز کرده است. زمانی که مسایل مختلف حل نشدنی را با فکر خود حل کنیم یا واقعیت تازه ای را متصور شویم و بتوانیم آن را اجرایی کنیم خلاقیت بروز کرده است.
میهالی چکزنتمیلی، نویسنده کتاب «خلاقیت، روانشناسی کشف و اختراع» تعریف مناسب نوشته است: «نوآوری وخلاقیت، منبع اصلی معنا در زندگی به شمار می آید، اکثر چیزهای جالب و مهم، نتیجه خلاقیت هستند و وقتی در گیر آن باشیم، احساس می کنیم که نسبت به بقیه افراد بیشتر زندگی می کنیم.»

تفکر خلاق چیست؟

تفکر خلاق، توانایی فکر کردن به شیوه ای متفاوت برای حل مسئله یا پرداختن به آن از زاویه و دیدگاه جدید را گویند. افراد دائما با تفکر خلاق در ارتباط هستند زیرا مغز ما به طور عادی دنبال راهکارهای میانبر است. برخی به دنبال چرا؟ و چرا نه؟ هستند و با دیگاه متفاوتی زندگی میکنند و به طور طبیعی به دنبال حل مشکلات هستند.

معرفی تکنیک های چرا؟

1. وقتی به چیز جدیدی نیاز دارید که امتحانش نکرده اید و از آن مطمئن نیستید.
2. وقتی با مشکلی روبه رو هستید و نمی توانید روش واضحی را بیابید.
3. وقتی تغییری در حال رخ دادن است و به سختی از اتفاق پیش رو آگاه شوید.

نوآوری وخلاقیت به چه روش هایی است ؟

گوش کردن و توجه به احساس

در این روش مردم و اتفاقات و کل امور با دقت بررسی می شوند وبا توجه زیاد به اطراف و دیدگاه کشف علت ها، می توان به شاهکارها و کشف های علمی زیادی پی برد.
در مورد پدیده های اطرافتان خوب فکر کنید و ببینید چرا و چگونه به وجود آمده اند؟ این مشاهدات شما را متحول می کند. و موجب کشف ناشناخته ها می شود.
ترکیب منطق و خیال نیز سازنده و هیجان انگیز است. استفاده از ذهن به شما کمک می کند تا افکارتان را سازمان دهی کنید ودر زمان کمتری ایده های بیشتری خلق کنید.

استفاده از فرصت ها وامتحان کردن چیزهای جدید

برای آموختن مهارت های جدید خود را به چالش بکشید و کارهایی را انجام دهید که به نظرتان دشوار است. تغییر را انتخاب کنید و در زندگی به شیوه معمول رفتار نکنید و در محیط کار برای انجام فعالیت هایتان دنبال راهکار های بهتر و جدیدتر باشید.

تفکر خارج از چارچوب از اقدامات نوآوری وخلاقیت است

تفکر خارج از چارچوب یعنی با شیوه های غیر معمول، خلاقانه و آزادانه با مسایل روبه رو شوید. مثلا شما می خواهید از نقطه ای به نقطه دیگر جابه جا شوید و نمی خواهید از راه معمول ومستقیم بروید. قطعا متفاوت بیندیشید تاثیر قوی بر زندگی تان دارد. هنجار شکنی سازنده کنید، یعنی عدم رفتار مطابق هنجارهای سازمانی است.
تحقیق گینو ثابت کرد که تفکربیرون از چارچوب غیر معمول تراز چیزی ست که فکرش را کنید. در تحقیقی که روی 1000 نفر از کارکنان از شرکت های مختلفی حضور داشتند، کمتر از ده درصد گفتند که در شرکت هایی کار می کنند که تفکر خارج از چارچوب را تشویق می کنند. در موضوع به چالش کشیدن وضعیت موجود و استقبال خلاقیت فاصله زیادی بین چیزی که می گوییم و کاری که انجام می دهیم زیاد است.

سوال کردن در مورد وضع کنونی، ایده های نوآوری و خلاقیت را می آموزد

اگر همه چیز را همانطور که هست بپذیریم دیگر اتفاقات و وسایل و پدیده های جدید را نمی دیدیم. اگر توماس ادیسون هم بی تفاوت بود هرگز الکتریسیته ولامپ های برقی تولید نمی شد. به نظر ما دنیا نباید تغییر ناپذیر متصور شود. با زیر سوال بردن همه چیز می توان محصولات و خدمات جدید ارائه داد.
چشم انداز وسیع تر و دید و ذهنی گسترده داشتن موجب می شود ایده های متفاوتی نیز داشته باشید. تمایل به استفاده از فرصت های متفاوت را داشته باشید تا موفقیت متفاوتی را تجربه کنید.

ما باید تغییر پذیر باشیم. مثلا چه نویسنده باشیم، یا تاجر یا تعمیرکار به طور قطع شغل ما به مرور زمان متحول می شود چون تکنولوژی ذائقه مردم را دگرگون کرده است. پس ما نیز باید با این تغییرات همگام باشیم.
مثلا یک معلم اگر شیوه های آموزشی را تحول ندهد به مرور زمان دچارعقب ماندن از پیشرفت در حوزه آموزشی خواهد شد.

سوال بپرسید

در مورد وضعیت موجود این سوال ها را مطرح کنید:
«چرا…؟»«چگونه می توانم …؟»«چه می شد اگر …؟» و مسایلی را که عموما با هم تناقض دارند را در کنار هم گذارید. برای آنها راه حل ارائه کنید. بسیاری معتقدند که حل مسایل متناقض ممکن نیست. اما اگر روشی را که امروز کار برده اید چالش بکشید با روش فکری و قدرت حل مسایل جدیدی روبه رو می شوید.

افراد خلاق نترس هستند

خیلی از اشخاص از اینکه ایده هایشان پذیرش نشود و مورد تمسخر قرار بگیرند می ترسند. به همین دلیل آنها را بیان نمی کنند. اما افراد خلاق خیلی راحت ایده خود را مطرح و انجام می دهند. خلاق ها خیال پردازند آنها به قوه تخیل شان اهمیت می دهند. اجازه می دهند آزادانه خیال و عمل کنند و در این میان به دستاوردهای جدیدی می رسند.

ایده تان را بسازید

معمولا اکثر افراد ایده هایشان را مطرح و عملی نمی کنند. اما اگر ایده هایتان را جدی بگیرید و حداقل نمونه ساده و اولیه ای از آنچه در ذهن دارید بسازید نوآوری وخلاقیت بیشتری کسب می کنید.
گاهی لازم است متضاد سازی نیز کنید گاهی برعکس ایده هایی را که دارید نیز عمل کنید تا ببینید چه نتایج متفاوتی را کسب خواهید کرد.

را های ایجاد انگیزه برای نوآوری و خلاقیت  در محل کار

طوفان ذهنی و فکری

حل کردن مسایل توسط گروه، می تواند گروه را به سمت ایده های نوآوری و خلاقیت  و غیرقابل تصور سوق دهد. طوفان ذهنی کمک می کند تا افراد تجربه هایشان را با هم اشتراک گذاری کنند و راه حل های بهتری برای مسایل موجود پیدا کنند. در این گروه ها ایده ها را نباید مورد قضاوت قرار داد و نادیده گرفت بلکه از تمام ایده ها باید استقبال کرد و جمع بندی کلی و مهمی کرد تا کیفیت سازمان بالاتر برود.
در صورت امکان در گروه افراد از رشته های تحصیلی مختلف باشند تا تنوع تجربه ها و خلاقانه شدن گروه بیشتر شود.

طوفان ذهنی و فکری فردی

در طوفان فکری فردی، ایده های بیشتر و بهتری نسبت به گروه ایجاد می شود. چون دیگر نیاز نیست مانند گروه ایده ها با هم مقایسه شود، فرد به راحتی و بدون در نظر گرفتن ایده های دیگران تفکر می کند و فکر خلاقانه خودش را ابراز می کند.

برای خلاقیت باید زمان بگذاریم تا راهکارهای جدید به ذهنمان برسد. خلاقیت زمان بر و تا اندازه ای مشکل است اما نتایج مهمی معمولا دارد ومثلا آقای جیمز دایسون قبل از اختراع جارو برقی پرفروش دایسون 5000 نمونه اولیه طراحی کرده بود یا والت دیزنی قبل از فروش فوق العاده انیمیشن سفید برفی و هفت کوتوله حدود دو دهه انیمیشن کار کرده بود. گاهی سخت بودن خلاقیت موجب می شود تا از آن منصرف شویم اما پافشاری بر خلق ایده های جدید اهمیت زیادی دارد. ما معمولا برای مواجه با چالش های خلاقیت تمایل کمتری را نشان می دهیم.

معمولا اولین وسایل و کشفیات  و اختراعات ،نشان از بهره مهارت نوآوری وخلاقیت بالای درونی افراد به وجود آورنده آنها است مثلا اولین ربات، اولین ماشین. اما همیشه اولین ها تنها خلاقان نیستند. با ارائه یک طرح جدید از ساخته های موجود نیز خلاقیت مطرح می شود.
خلاقیت را افراد به طور طبیعی می توانند داشته باشند یا با صرف تلاش و زمان آن را به دست آورند و موجب شوند تا مسایل توسعه یابد و پیشرفتی همه جانبه در امور به وجود آید.

مقاله خلاقیت در کسب وکار را نیز مطالعه نمایید.