در این سال ها ما شاهد رقابت بین کسب و کارها بخصوص کسب و کارهای اینترنتی هستیم. در این راه بسیاری از شرکت ها جهت تأمین مواد اولیه ی خود و همچنین برای برقراری ارتباط با مشتریان خود از اینترنت استفاده میکنند. بنا بر نظر محققان، یک مدل کسب و کار الکترونیکی موفق، نشان دهنده ی یک راه بهتر نسبت به گزینه های موجود می باشد و همچنین تشخیص ندادن مدل مناسب برای محصولات و خدمات ارائه شده در شروع یک کسب و کار، موجب ناکامی کسب و کار در رسیدن به اهداف انها می باشد. در حال حاضر بیشتر کسب و کارها تلاش میکنند تا بتوانند شبکه های تجارت الکترونیک دیجیتالی جدید را ایجاد کنند تا با استفاده از آن استفاده از کانال های توزیع سنتی را کنار بگذارند.

تعریف مدل های کسب و کار الکترونیکی، اغلب بسیار دشوار است چرا که در زمینه های متفاوت کسب و کار، تعریف های متعددی از انها برداشت میشود. این نقصان در تعریف مدل های نوین کسب و کار الکترونیکی بیشتر از سایر حوزه ها احساس میشود. مدل های کسب و کار الکترونیکی در حوزه وب، از مفاهیمی هستند که بیشترین بحث و تبادل نظر و کمترین درک و اتفاق نظر روی آنها صورت گرفته است. اگر بخواهیم یک تعریف ساده از مدل کسب و کار الکترونیکی بیان کنیم گفته میشود که مکانیسمی است که یک شرکت بر اساس آن تولید درآمد یا سود میکند.

 

پرکاربرد ترین مدل های کسب و کار الکترونیکی

 

* فریمیوم (Freemium)

این مدل برگرفته از دو واژه و است که به معنی ارائه یک سرویس پایه با هدف پرداخت پول از سوی اعضا برای سرویس ها و امکانات پیشرفته تر است. سرویس یا خدمات در این مدل در دو سطح رایگان و پیشرفته ارائه میگردد که در سطح اول که رایگان می باشد، این خدمات به همه ارائه میشود ولی برای دریافت خدمات و امکانات بیشتر که برای سطح دوم در نظر گرفته شده، می بایست هزینه آن پرداخت شود. این مدل از دهه 1980 در صنعت نرم افزار استفاده شده است.

* مدل affiliate یا وابسته

مدل وابسته (یا از طریق کلیک) یک ارتباط دهنده است که در آن یک تاجر آنلاین موافقت میکند که در ازای ارائه تبلیغات و پیوند برای سایتش، به یک شرکت وابسته پول بپردازد. این پرداخت زمانی انجام میشود که مشتری به سایت تاجر راه پیدا کند و خریدی انجام شود. این معامله یک جریان نقدی برای شرکت های وابسته فراهم میکند و تاجر را که صاحب شبکه وابسته است، میزبان ترافیک جدید، کاهش هزینه های خرید مشتری و به آن امکان می دهد مخاطبان مورد نظر خود را به دست آورد.

* تبلیغات (advertisinig)

یک مدل تبلیغاتی، استفاده استراتژیک از یک رسانه تبلیغاتی است، با هدف دستیابی به مخاطب هدف خاص. مدل تبلیغاتی نوعی رسانه یا وسیله نقلیه است که تبلیغات روی آن قرار میگیرد. شناخت بازار هدف به ایجاد پیام موثر کمک می کند و به تعیین رسانه تبلیغاتی کمک مناسبی میکند.

 

 

* اشتراک (subscription)

مدل کسب و کار اشتراکی، مدلی است که در آن مشتری باید برای دسترسی به یک محصول، هزینه های مکرر را در فواصل زمانی منظم پرداخت کند. ایم مدل در قرن 17 توسط ناشران کتاب ها و نشریات پیشگام شده است و اکنون توسط بسیاری از مشاغل و وب سایت ها مورد استفاده قرار میگیرد. این مدل بدین صورت است که به جای فروش جداگانه محصولات، یک اشتراک استفاده یا دوره ای (ماهانه، سالانه یا فصلی) یا دسترسی به یک محصول یا خدمات را ارائه می دهد، یا در سازمان هایی مانند اپرا، بلیط هایی را برای کل مجموعه ای از محصولات فراهم میکند. تعداد برنامه های ( مانند 5 تا 15) برنامه ریزی شده برای یک فصل. بنابراین، یک بار فروش یک محصول میتواند به یک فروش مکرر تبدیل شود.

* پرداخت به ازای هر بار استفاده (pay per use)

با استفاده از صورت حساب پرداخت به ازای هر استفاده، مشتری یک خرید واحد را با قیمت ثابت انجام می دهد و ممکن است تجارت آینده را با شرکت شما انجام دهد یا ندهد. این فرمول ساده درآمد دارد و مشتریان از پیش بینی هزینه ی یک بار آن لذت می برد.

 

 

* مدل حق امتیاز (Franchise)

حق امتیاز یا حق رأی دادن به مجوز اعطا شده  توسط یک طرف است که نام تجاری را به یک شخص یا شرکت می دهد تا به دانش اختصاصی تجاری، فرآیند، علائم تجاری و فروش محصولات یا ارائه خدمات تحت نام خود در داخل دسترسی داشته باشد.

* مدل به ازای تقاضا (ondemand)

در این مدل فروش یا ارائه خدمات به ازای تقاضا و نیاز مصرف کننده و مشتری صورت میگیرد.

 

اهمیت مدل های کسب و کار الکترونیکی

واژه مدل کسب و کار الکترونیکی در سال های 2000 و 2001 رایج شد. در صورتی که مدل کسب و کار الکترونیکی با دقت تعیین شود، می تواند به بنگاه ها کمک کند تا استراتژی های کسب و کار الکترونیک خود را پیدا کنند. علاوه بر آن به آنها اجازه می دهد تا کسب و کارشان را بشناسند، ارزیابی کنند، تغییر دهند و حتی شبیه سازی کنند. مهمترین مزایای مدل های کسب و کار الکترونیک عبارت است از :

* ترسیم و استفاده از مدل های کسب و کار الکترونیکی به عنوان یک پایه برای تسهیل مباحث تغییر و تحول عمل میکند.

* با کاهش هزینه های سرمایه گذاری، نداشتن یک خرده فروشی، کاهش هزینه سهام و غیره، هزینه های تولید را کاهش میدهد.

* فرایند مدل سازی سیستم های اجتماعی یا یک هستی شناسی مانند یک مدل کسب و کار الکترونیکی به شناخت عوامل مرتبط در یک حوزه معین و درک ارتباطات بین آنها کمک میکند.

* بهره وری از زنجیره تأمین را بهبود می بخشد.

* فرصتی برای افزایش فروش ارائه میدهد.

* فرصتی برای هدف گذاری بخش های مختلف بازار فراهم میکند.

* فرصتی برای دسترسی به بازارهای جدید در سراسر جهان ارائه میدهد.

* انگیزه کارکنان را از طریق روش های کار منعطف تر بهبود می بخشد.

* ارائه اطلاعات دقیق تر و بهبود تجربه خدمات به مشتری.

* نتایج در پس انداز هزینه.

* موجودی را کاهش میدهد.

* راحتی و آسایش را برای مشتریان فراهم میکند.

* سرعت پاسخ را بهبود می بخشد.

* ارتباطات، اطلاعات و اشتراک دانش را بهبود میبخشد.

* کمک به مدیران برای شبیه سازی کسب و کار الکترونیک و افزایش آموخته ها. این در واقع روشی است برای ریسک کردن بدون به خطر انداختن سازمان است.

* استفاده از مدل های کسب و کار الکترونیکی فرموله شده، به مدیران کمک میکند تا بتوانند درکشان را از یک کسب و کار الکترونیکی به راحتی با دیگران به اشتراک بگذارند.

* یک مدل کسب و کار الکترونیکی فرموله شده، می تواند مانند نگرش ارزیابی متوازن به تعیین شاخص هایی برای ارزیابی کمک کند.

 

نتیجه گیری

مدل های کسب و کار، توصیف یک سیستم اجتماعی پیچیده با تمام بازیگران، روابط و فرایند هایش نیست. بلکه توصیفی از منطق یک سیستم تجاری برای خلق ارزشی معین، است. از این رو مدل کسب و کار از استراتژی سازمان نشأت گرفته و به عنوان الگویی برای طراحی فرایند های تجاری استفاده می شود.

 

می توانید فایل PDF این مقاله را نیز دانلود کنید

مدل های کسب و کار الکترونیکی