زبان بدن و تعریف آن در علم رفتارشناسی

ما اکنون در حال مشاهده نسلی از کارشناسان علوم اجتماعی هستیم به مبحث غیر کلامی پرداخته اند که عملکرد اجتماعی غیر کلامی را بررسی و آنها را برای داشتن زندگی بهتر وروابط لذت بخش تر هدف قرار داده اند وموضوع علوم رفتاری قرار گرفته اند.انتقال پیام به صورت غیرکلامی را زبان بدن می گویند.

مثلا چارلی چاپلین از بازیگران سینمای صامت و از پیشگامان مهارت های ارتباطی غیر کلامی بودند. این مهارت ها تنها راه های ارتباطی موجود در صحنه نمایش بودند. هر بازیگر به میزانی که می توانست از حرکات یا سایر نشانه های بدن به منظور برقراری وایجاد ارتباط موثر با دیگران استفاده نماید.
در بررسی ها اثبات شده که حدود پنجاه درصد انتقال یک پیام در حین ارتباطات از طریق غیر کلامی وبه شیوه زبان بدن است. یک فرد عادی در حدود ده دقیقه که حرف بزند میانگین جملاتش حدود 2.5 ثانیه طول میکشد و حدود 65 درصد ارتباط غیر کلامی است.

تعریف زبان بدن

اغلب محققان در این مورد تفاهم دارند که روش کلامی برای انتقال وتبادل اطلاعات صورت می گیرد، اما شیوه غیر کلامی برای انتقال وبیان نگرش های درونی افراد ودر برخی موارد به عنوان جایگزینی برای پیام های کلامی به کار گرفته می شود. برای مثال اگر نگاهی نفرت آمیز یا نگاهی پر محبت داشته باشیم بدون حرف زدن می توانیم آن را به طرف مقابلمان انتقال دهیم. لبخند زدن یکی دیگر از غیر کلامی هاست که موثر ترین رفتار برای ابراز محبت و داشتن روابط دوستانه با سایرین است.

ما عادی رفتار می کنیم اما آگاهی متوسطی بر رفتارهای بدنی وغیر کلامی خود داریم در انتقال مطالب ومفاهیم موردنظرمان گاها بلد نیستیم از رفتار یا یک پوزیشن خاص بدن استفاده کنیم و در نتیجه غیر کلامی نمی توانیم موضوعی که مدنظرمان است را به دیگران بفهمانیم.

هوشمندی، حدسیات و فراست

از دیدگاه روانشناسی، هر گاه ما فردی را با فراست یا باهوش می نامیم به توانایی وی در درک نشانه های غیر کلامی دیگران و مقایسه این نشانه ها با علایم کلامی اشاره می کنیم. زمانی ما حدس می زنیم که کسی به ما دروغ گفته یا حس و درک کرده ایم که راجبه موضوعی دروغ می گوید در واقع زبان بدن او با حرف هایی که میزند مطابقت ندارد مثلا یک فردی که دروغ می گه استرس ممکن داشته باشد ورفتارش کاملا مشخص کند. پس با رفتار وحرکات بدن منظوری را در ذهن دیگران ایجاد می کنیم.

یک جلسه سخنرانی را در نظر بگیرید یا یک کلاس اموزشی را وقتی سخنران در حال بیان مطالبش هست متوجه می شود که افراد یا هیجان زده اند یا ذهنشان درگیر موضوع شده یا نشده، یا به راحتی از چهره های افراد توجه می شود که خسته شده اند یا نه، بنابراین ادامه سخنرانی را به روشی دیگر انجام می دهد تا برای مخاطبان مفید باشد.

در سر کلاس های آموزشی نیز معلم به راحتی می تواند از رفتار دانش آموزان به حوصله و میزان یادگیری آنان پی ببرد زیرا اگر بچه ها شیطنت کنند یا رفتاری کنند که مشخص است به درس گوش نمی دهند و یا برعکس مشتاقانه آماده یادگیری هستند، معلم رفتار آنان را بدون حرف زدن انها می فهمد وشیوه ای بهتر را انتخاب می کند.

تفاوت زنان و مردان در پیام های غیرکلامی

خانم ها درک بیشتری از رفتار بدن دارند. در مقایسه با مردان زنان بیشتر متوجه منظورهای غیرکلامی هستند. آنها چشمانی تیز بین دارند مثلا اگر همسرشان به آنان دروغ بگوید یا رفتاری غیرمنتظره و گاها بی تفاوت باشد نسبت به آنها یا موضوعی باشد که یک مرد نخواهد بیان کند را خانم ها زود متوجه می شوند اما آقایان به نسبت کمتری از این هوش شناختی برخوردارند.

نشانه های ژنتیکی، اکتسابی وفرهنگی

تحقیقات صورت گرفته که آیا نشانه های غیرکلامی به صورت اکتسابی منتقل می شوند یا اینکه به نحوه دیگری به وجود می ایند. افراد ناشنوا یا نابینا دقیقا کسانی هستند که برخوردهای عاطفی یا هر کاری را که باید انجام دهند بیشتر غیرکلامی هست و با حرکات دست وصورت نمایش می دهند.
هنگامی که دست به سینه روی صندلی می نشنید، آیا دست راست تان را روی دست چپ می اندازید یا برعکس؟

اغلب افراد نمی توانند پاسخ این سوال را سریع بدهد زیرا در لحظه انجام دادن دقت ندارند که کدام دست را بر دیگری می اندازند اکثرا ما همان رفتاری را تکرار می کنیم که با آن راحت هستیم. برخی بررسی ها نشان میدهد انتخاب یک روش برای انجام حرکتی می تواند ریشه در ژنتیک افراد داشته باشد.

برای مثال اغلب آقایان کت را از دست راست می پوشند، بیشتر زنان کت را از دست چپ می پوشند، هنگامی که مردی در خیابان شلوغ از کنار زنی عبور می کند معمولا بدن خود را به سمت او می چرخاند و از کنارش رد می شود در صورتی که زنان معمولا از کنار اقایان عبور می کنند در حالی که خود را کنار می کشند و این نشانه غریزی خانم هاست که اینطور رفتار می کنند.

برخی از حرکات اساسی و عامل پیدایش آن

بیشتر حرکات ارتباطاتی اصلی بدن در سراسر جهان یکسان هستند. زمانی که افراد شاد هستند لبخند می زنند. زمانی که نگران وعصبانی هستند اخم می کنند یا ناراحتی واسترس کاملا در صورتشان واضح است و همچنین پاسخ بله دادن نیز که با تکان دادن سر به سمت پایین اتفاق می افتد نیز همان ارتباط غیر کلامی است که فرد مقابل به راحتی متوجه می شود.
مثالی دیگر از حرکات بدن در رفتارهای نوزادان یا کودکان کم سن مشخص است مثلا زمانی که کودک سیر شده است سر خودش را سمتی می کشاند که دیگر قاشق غذا را در دهانش نگذارند ،یا اگر چیزی را بخواهد فقط با حرکات دست و صورت نشان می دهد و والدین متوجه خواسته او می شوند.

حرکت حلقه یا علامت ok همان بسیار خوب

این حرکت در اوایل قرن نوزدهم در آمریکا توسط یک روزنامه نگار گسترش یافت که همان حرف O ، ابتدای لغت OK می باشد را نشان می دهد. و معنای تایید است.
در موقع فهمیدن زبان بدن باید به دقت تمام رفتارهای افراد دیگر را مورد بررسی قرار دهیم زمانی که داریم موضوعی را برای شخصی توضیح می دهیم ،باید در نظر بگیریم که چطور نشسته یا ایستاده وآیا حرف های ما برایش مهم است یا در نهایت با ما توافق خواهد کرد یا نه؟

شناخت زبان بدن

شناخت مجموعه رفتارهای بدن Tدر هنگام ارتباط به ما کمک می کند تا برای متقاعد کردن افراد یا تغییر دیدگاه آنان به نفع خود استفاده کنیم.
حرکت گرفتن دهان در بین کودکان رایج است و زمانی که دروغ می گویند این رفتار را دارند پس نشانه مهمی برای والدین حساب می شود.

زمانی که فرد بزرگسال دروغ می گوید مغزش دست او را برای گرفت دهان به منظور جلوگیری از بیان واژگان فریبکارانه اما ناگهان دستش کنار می رود ونهایتا بینی را اماکن دارد لمس کند ودستش را بیندازد. افرادی که دروغ می گویند نفوذ کلامی کمتری دارند یا ممکن است صدای انها سبب شود تا لو بروند که حقیقت را نمی گویند.

ترس نیز از جمله رفتارهایی است که با حرکات وحالات چهره قابل انتقال است. مثلا کودک اگر از چیزی بترسد وحشت را به وضوح با حرکات چشمهایش متوجه می شویم در افراد بزرگسال نیز لرزش دست یا بی قراری رفتارهایی هستند که ترس نسبت به موضوعی را به راحتی ابراز می کند.
بهترین مصاحبه کنندگان وفروشندگان نیز که توانایی فوق العاده ای در تغییر حرکات بدن برای تاثیر کذاری بر ذهن افراد را دارند.

یادگیری زبان بدن

اگر زمانی صرف مطالعه رفتارها وحرکات بدن کنید. حرکات بدن خود را اگاهانه بررسی کنید. و زمانی که با دیگران در تعامل هستید به راحتی زبان بدن را هوشمندانه و آگاهانه یاد می گیرید و در ادراک های بین فردی استفاده می کنید. در ملاقات کاری در مهمانی ها و در برخورد با افراد غریبه خیلی این موضوع اهمیت دارد. مثلا در مهمانی ها اگر بلد باشیم به راحتی ارتباط صمیمانه تری را برقرار می کنیم و خیلی خوش می گذرانیم.