مفهوم استرس و اضطراب

استرس به معنی احساسی یا تنشی است که به خاطر فشار های بیرونی و عوامل استرس زا به وجود می‌آید. استرس واکنش به مسائل نگران کننده بیرونی و گاهی ذهنی است. احساس خطر ناشی از عوامل بیرونی یا تصور ذهنی نگران کننده را استرس گویند.به علت مضرات استرس کنترل آن اهمیت ویژه ای دارد که موجب بهبود فردی و توسعه سلامتی است.

استرس سه مرحله دارد:

مرحله اول فرد وارد دوره اخطار می‌شود زمانی که خبر ناگوار یا هیجان انگیزی به فرد داده می‌شود آن را سریع برای خودش تفسیر می‌کند. اگر خبر مانند فوت یکی از نزدیکان باشد آنقدر ممکن است وارد دوره مقاومت درونی شود و به انکار این اتفاق در درون خود بپردازد .

این مرحله تا زمانی ادامه می‌یابد که نمی‌تواند حادثه را بپذیرد و ممکن است تا چندین روز در این تنش باقی بماند و در نهایت ممکن است افسردگی بگیرد. گاهی در شرایط استرس زیاد فرد مبتلا به MS می‌شود.

به دلیل عوارض و فشار های عصبی که استرس بر افراد و نحوه زندگی و رفتارشان دارد. همه تا حد لزوم مدیریت استرس را یاد بگیرند. افراد استرسی باید بتوانند که شرایط و عوامل استرس زای خود را بشناسند تا بدانند علت استرس چیست و سپس راهکاری برای رفع آن پیدا کنند.
استرس یک حالت روحی است که زمانی به وجود می‌آید که افراد انجام دادن فعالیتی از توانمندی و کنترلشان خارج باشد.

افرادی که بیشتر استرس می‌گیرند چه ویژگی دارند؟

اضطراب و استرس رابطه مستقیمی با ترس دارد. همه ترس ها ناشی از عدم توانایی در مهارتی به وجود می‌آید یا منشأ ذهنی نادرستی دارند.

مثلاً اگر قرار است سخنرانی کنیم اما توانایی لازم را نداریم یا امتحان درسی داریم اما مطالعه خوبی نداشتیم و نگران اتفاقات ناگواری هستیم که پیش آمده و شهامت عمل کردن را در خود نمی‌بینیم. در هر صورت ناتوانی افراد را استرسی می‌کند.

برخی استرس‌ها ریشه ناراحتی‌های عصبی و درونی دارند مثلاً افرادی با دیدن نزاع در خیابان تا چند ساعت دچار استرس می‌شوند یا رفتار دیگران می‌تواند نگرانشان کند و مدتی در این حالت عصبی می‌ماند. ما باید به دلایل بروز استرس بیندیشیم و مهار انها را بیاموزیم.

گاهی افزایش حجم کارهایمان سبب می‌شود که مدت زیادی استرس را تحمل کنیم که چطور قرار است این کارها را به پایان رسانیم؟پس مدیریت زمان در این مواقع مانع احساس اضطراب می‌شود

موقعیت‌های فیزیکی و رفتارهای تنش زا نیز باید بررسی شوند و از آنها پرهیز کرد. مثلاً زندگی در شرایط تنش زا و یا وضعیت زندگی نامطلوب مثلاً افرادی همیشه نشسته‌اند و فعالیت فیزیکی کافی ندارند نیز بسیار دچار اضطراب هستند.

بیماری‌های ناشی از استرس

بیماری‌ها و اختلالاتی که استرس آن‌ها را ایجاد یا تشدید می‌کند عبارتند از: حالت تهوع، سرما خوردگی، ورم معده، سردرد، کمر درد، روماتیسم، فشار خون بالا و سکته‌های قلبی و عروقی، افسردگی، وسواس و بیماری‌های تیروئید هستند

مدیریت استرس اهمیتش در این است که اگر هیجان در فرد کنترل نشود علاوه بر آسیب‌های روانی، آسیب‌های جسمی نیز به دنبال خواهد داشت. اگر فرد به طور مداوم در معرض مشکلات و شرایط نامساعد روحی و عوامل بیرونی نامناسب باشد سیستم عصبی او حتماً آسیب می‌بیند و فعالیت روزانه فرد گاهی دچار اختلال شده، پس باید استرس را برطرف کرد.

را ه های مدیریت استرس

برخی از موقعیت‌های استرس زا در زمان‌های خاصی اتفاق می افتد. مانند رفت وامد های کاری، جلسات کاری یا خانوادگی، در برخورد با شرایط استرس زای قابل پیش بینی می‌توانید وضعیت و واکنش خود را تغییر دهید. یا اگر دانش آموزی در شب امتحان به علت حجم زیاد درس‌های نخوانده دچار اضطراب می‌شود قطعاً برنامه ریزی درسی این استرس را برایش از بین می‌برد.

حرکت کنید

زمانی که جسمتان تحت فشار عصبی است بهترین کاری که باید انجام دهید حرکت کردن است مانند پادزهری برای استرس است. ورزش موجب ترشح آندورفین ها می‌شود و احساس نشاط را به وجود می‌آورد. بنابراین فعالیت‌هایی مانند پیاده روی یا دوچرخه سواری و دویدن و نرمش کردن را حتماً در برنامه خود داشته باشید.

تمرین تمرکز

از راه‌های مدیریت استرس تمرین تمرکز حواس است. با انجام اموری مانند نماز خواندن یا ورزشی مانند یوگا و انجام بازی‌های فکری می‌توانید به بهبود تمرکز فکر برسید تا در مواجه با شرایط تنش زا بتوانید آرامش خود را حفظ کنید و درگیری ذهنی پیدا نکنید.

شیوه تفکر مثبت

از بهترین موارد کنترل استرس، راهکار تفکر مثبت است. با تغییر شیوه نگرش به امور زندگی و داشتن ذهن مثبت نگر می‌توانید با آرامش بیشتری زندگی کنید و عوامل نگران کننده را کم کم از زندگی حذف کنید. با داشتن اعتماد به نفس برای رفع شرایط استرس زا بهبود مهمی در وضعیت جسمی و روحی خود پیدا می‌کنید.

تغییر در عادات و شیوه‌های زندگی

اگر شما فردی هستید که ورزش نمی‌کنید، مطالعه کتاب ندارید، موسیقی کم گوش می‌کنید یا از عوامل تنش زا خود را دور نگه نمی‌دارید. برعکس این رفتارها کمک مهمی در کنترل استرس به شما می‌کند.

داشتن استراحت کافی و تغذیه مناسب و مهمتر داشتن انرژی لازم برای انجام فعالیت‌های روزانه می‌تواند استرس را از شما دور نگه دارد. حس شوخ طبعی داشته باشید و منعطف رفتار کنید.

لبخند را فراموش نکنید و از خواندن مطالب طنز و سرگرمی استفاده کنید. به کلاس‌های آموزشی که علاقه دارید بروید. حتماً زمانی برای تفریحات با دوستان و خانواده داشته باشید. به گردش در طبیعت حتماً بروید. احساستان را بروز دهید و از سکوت بیش از حد بپرهیزید. گفتگو کردن مهم است.

کنترل استرس با مدیریت زمان

برای خیلی افراد کمبود زمان یکی از شرایط استرس زاست. کارها برای انجام زیاد هستند و معمولاً زمان از دست می‌رود. پس لازم است از برنامه ریزی کمک بگیریم تا فعالیتی را به تعویق نیاندازیم و بهره وری مثبتی از روز خود داشته باشیم. کنترل زمان به افراد کمک می‌کند تا قوی‌تر و زرنگ‌تر رفتار کنند. مدیریت زمان موجب حذف فعالیت‌هایی می‌شود که مهم نیستند و کیفیت زندگی را بالا می‌برد.

اشتباهات خود را بپذیرید

کمال گرایی یکی از رفتارهایی است که فرد را گاها دچار استرس می‌کند. تلاش برای اشتباه نکردن یا انجام کارها با احتیاط کامل می‌تواند فرد را دچار اضطراب کند. زیرا اینطوری فشار روحی به خودتان می‌آورید و بسیار خسته کننده است.

بپذیرید که گاهی اشتباه کردن طبیعی است و اگر مشکلاتی مثل ترس از اشتباه شدن اموری را دارید حتماً نگرشتان را تغییر دهید زیرا گاهی تمام عوامل در کنترل شخصی نیستند.

از اضطراب‌های بیهوده جلوگیری کنید. سعی نکنید اتفاقات غیر قابل کنترل مانند رفتار دیگران را در زندگی بخواهید کنترل کنید. بلکه شیوه واکنش‌های خود را مدیریت کنید.

دارو درمانی

اگر فردی هستید که دچار اختلالات اضطرابی هستید و مدام احساس اضطراب دارید از داروهای رفع استرس باید کمک بگیرید تا حدی بهبودی افراد با این داروها ممکن است. البته کوتاه مدت باید از شیوه درمان دارویی بهره برد.

حمایت خانواده

از رفتارهای حمایتی دیگران استقبال کنید و بگذارید دیگران به شما کمک کنند. معمولاً با کمک گیری از دیگران در انجام کارها یا گاهی در بیان مسائل و فشارهای زندگی با افراد، به آرامش بیشتری دست می یابید، پس همیشه در جمع بمانید.